Fundi i Rusisë më afër se kurrë, një superfuqi ajrore po lind në Evropë, katër vendet nordike bashkojnë forcat kundër Vladimir Putinit

Vendet nordike po bashkëpunojnë, më shumë se kurrë, për të forcuar mbrojtjen ajrore të rajonit. Nisma, e zyrtarizuar nga një Deklaratë e Përbashkët e Synimit (JDI), vjen në sfondin e tensioneve të vazhdueshme të sigurisë, të provokuara nga lufta e Rusisë kundër Ukrainës, që po ndikon edhe në veriun e Evropës dhe vendet baltike. I pari i këtij lloji midis shteteve nordike, JDI u nënshkrua më 16 mars në bazën e forcave ajrore Ramstein në Gjermani nga komandantët e forcave ajrore suedeze, norvegjeze, finlandeze dhe daneze.

Një “mini-NATO”

Koncepti i një force ajrore të përbashkët nordike, që përfshin mbi 250 avionë luftarakë modernë të vijës së parë, ka qenë objekt i diskutimeve të vazhdueshme midis qeverive nordike që nga mesi i viteve 1990. Statusi i Suedisë dhe Finlandës mbeti një pengesë për avancimin e bisedimeve. Me dy vendet tani gati për t'u bashkuar me NATO-n, qeveritë nordike duket se kanë gjetur momentin e duhur dhe terrenin e përshtatshëm për të diskutuar planin për të krijuar një "mini-NATO" që do të ofronte një aftësi të frikshme dhe të unifikuar të forcave ajrore. Qëllimi kryesor i JDI është të forcojë bashkëpunimin e forcave ajrore midis katër shteteve nordike, duke nxitur nisma konkrete të përbashkëta për të zhvilluar një mbrojtje të fortë ajrore rajonale. JDI parashikon një bashkëpunim midis forcave ajrore nordike duke i lejuar ato të operojnë së bashku në çdo situatë. Koncepti i Operacioneve të Mbrojtjes Ajrore (ADOC), i përfshirë në JDI, propozon zhvillimin e një strukture të integruar menaxhimi për planifikimin dhe ekzekutimin e operacioneve ajrore. Për më tepër, koncepti parashikon zhvillimin e një sistemi mbështetës fleksibël dhe të qëndrueshëm si dhe aktivitete të përbashkëta trajnimi dhe stërvitje midis katër forcave ajrore nordike.

250 avionë luftarakë

Gjeneral Major Rolf Folland, shefi i Forcave Ajrore Norvegjeze (NAF), e sheh idenë si një bazë për krijimin e një qendre të përbashkët nordike për operacionet ajrore që mund të përfshijë gjithashtu Shtetet e Bashkuara dhe Kanadanë nën një strukturë të vetme komanduese.“Ekziston një interes i dukshëm për një iniciativë rajonale për një komandë të përbashkët ajrore në pjesën veriore të NATO-s. Ne kemi shumë për të mësuar nga njëri-tjetri. Me një total prej gati 250 avionësh luftarakë modernë, kjo do të jetë një forcë e madhe luftarake që duhet të koordinohet”, tha Folland. “Lëvizja për të integruar forcat ajrore u shkaktua nga pushtimi i Rusisë në Ukrainë në shkurt të vitit të kaluar”, tha për Reuters komandanti i forcave ajrore daneze, gjeneralmajor Jan Dam. "Flota jonë e kombinuar mund të krahasohet me një vend të madh evropian," tha ai. “Ne do të donim të shohim nëse mund të integrojmë më shumë mbikëqyrjen e hapësirës sonë ajrore, në mënyrë që të mund të përdorim të dhënat e radarëve nga sistemet e vëzhgimit të njëri-tjetrit dhe t'i përdorim ato kolektivisht,” tha Dam.

Lufta kundër Rusisë

Norvegjia ka 57 avionë luftarakë amerikanë F-16 dhe 37 avionë F-35. 15 avionë të tjerë luftarakë F-35 pritet të dorëzohen. Finlanda ka 62 avionë F7A-18 Hornet dhe është në pritje të dorëzimit të 64 avionëve F-35. Danimarka ka 58 F-16 dhe është në pritje të dorëzimit të 27 F-35. Suedia ka më shumë se 90 Gripen. Bëhet fjalë për mbi 300 avionë luftarakë në magazina dhe mbi njëqind avionë të rinj të porositur. Se sa shpejt do të fillojë nisma dhe se si do të funksionojë, mbetet për t'u parë. Dhe ndërsa të katër vendet kanë rënë dakord të punojnë brenda kornizave të NATO-s, Finlanda dhe Suedia ende nuk kanë arritur të anëtarësohen. Sakaq, Suedia dhe Finlanda aplikuan për t'u bashkuar me aleancën ushtarake transatlantike vitin e kaluar. Por procesi është penguar nga Turqia, e cila së bashku me Hungarinë ende nuk i kanë ratifikuar anëtarësimet. Por është e qartë se e gjithë kjo është me interes edhe për SHBA-në dhe NATO-n. Në përgjithësi, kjo marrëveshje historike mund të jetë një ndihmë për të gjithë vendet e përfshira,  kur bëhet fjalë për parandalimin, dhe nëse është e nevojshme, luftimin  e agresionit rus. Çdo vend ka një lloj fuqie, dhe po ashtu kanë edhe shumë të përbashkëta, veçse afërsisë gjeografike.