“Together for Life” ngre alarmin, ja si koncesionet në shëndetësi “thërrmuan” buxhetin e këtij sektori, në 6 vite 5.6 miliardë lekë dëm ekonomik, zbardhet raporti për Shqipërinë

Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale (MSHS) ka transferuar nga shteti në sektorin privat 4 (katër) shërbimet shëndetësore të mëposhtme, përmes formës së kontratës koncesionare, Partneriteti Publik-Privat (PPP), gjatë periudhës 2015-2019. Kontratat u kontestuan që në fillim për mungesë transparence, kosto të lartë, akuza për korrupsion, pasi kanalizoheshin fondet e buxhetit të shëndetësisë në sektorin privat, i cili përfitonte fitime të larta. Por kontratat koncesionare në shëndetësi janë kthyer në një barrë financiare për Fondin e Sigurimit të Detyrueshëm të Kujdesit Shëndetësor (KSHKF). Gazeta “SOT” ka siguruar raportin e “Together for Life” për Shqipërinë, ku tregohen detajet se si koncesionet në shëndetësi “thërrmuan” buxhetin e këtij sektori, për shkak se në 6 vite kanë shkaktuar plot 5.6 miliardë lekë dëm ekonomik. “Dëmi i pjesshëm ekonomik nga marrëveshjet koncesionare në shëndetësi, i dokumentuar nga Institucioni i Kontrollit të Lartë (KLSH) është rreth 5.6 miliardë lekë ose 47 milionë euro, në fund të vitit 2021. Nga këto shuma, 1.5 miliardë lekë janë pagesa për shërbime që nuk janë bërë. kryer për koncesionet "Check up" dhe "Dializë" për periudhën 2015-2021. Rreth 4.1 miliardë lekë janë dëme në përllogaritjen e TVSH-së, e cila është bërë duke shkelur ligjin e TVSH-së për kontratat e Sterilizimit dhe Check up-it për të gjithë periudhën 10-vjeçare. Ligji i TVSH-së i përjashton nga TVSH barnat, pajisjet, furnizimet dhe shërbimet në sektorin e shëndetësisë, por artikujt e tillë kanë vazhduar të faturohen me TVSH”, thuhen në raport.

Kontratat

Më tej në raport theksohet se koncesionet lënë për të dëshiruar, pasi janë paguar nga buxheti i shtetit, por nuk ofrojnë shërbimin e kërkuar. “Një proces i kontrollit të brendshëm brenda CHCIF vlerësoi kontratat PPP me rrezikshmëri të lartë, si në aspektin e administrimit të fondeve publike ashtu edhe për zbatimin e ligjit. KSHKSF prej rreth 3 vitesh financon koncesionet për shërbimet e dializës dhe sterilizimit, ku shumica e këtyre shërbimeve ofrohen në 5 spitalet universitare, por nuk është në gjendje të monitorojë zbatimin e kontratave. Rrjedhimisht, pagesat po kryhen edhe pse nuk është ofruar asnjë shërbim. Vlera e katër kontratave për të gjitha periudhat koncesionare është 45.5 miliardë lekë ose 376 milionë euro, nga të cilat kompanitë kontraktore kanë përfituar 22.3 miliardë lekë (189 milionë euro) ose 50% të vlerës totale deri në fund të vitit 2022 (projeksioni ). Nuk ka asnjë analizë nga asnjë institucion qeveritar se çfarë kanë sjellë këto koncesione për përmirësimin e shërbimeve dhe efikasitetit të tyre, ndërkohë që kjo shumë do të mjaftonte për të ndërtuar tre spitale të reja moderne (kostoja e ndërtimit të spitalit privat Hygeia është 60 milionë euro). Gjatë zbatimit të kontratave kostot e tyre janë rritur edhe më tej, pasi janë evidentuar më shumë pagesa se plani fillestar, shpesh duke shkelur legjislacionin”, theksohet në raportin e “Together for Life”.

Analiza

Ndërkohë në raport ngrihet si shqetësim edhe mungesa e një auditi nga ana e institucioni që kanë përgjegjëse për të monitoruara koncesionet në shëndetësi. “Pavarësisht dëmeve të shumta që janë dokumentuar në raportet e Kontrollit të Lartë të Shtetit, nuk është bërë asnjë analizë nga institucionet shtetërore për përfitimet që kanë sjellë kontratat koncesionare, kundrejt kostove të tyre në buxhetin e shtetit, pasi përdoren paratë e taksapaguesve. Vlera e investimeve në katër kontratat PPP koncesionare në sektorin e shëndetësisë është shumë e ulët krahasuar me të ardhurat e kompanive përkatëse. Koncesioni Check up ka vlerën më të ulët të investimit krahasuar me të ardhurat e tij. Kompania ka planifikuar të investojë vetëm 1,9% të të ardhurave të saj. Të ardhurat nga kontrolli llogariten në 8,7 miliardë lekë pa TVSH për të gjithë periudhën koncesionare, ndërkohë që investimet janë vetëm 172 milionë lekë. Shumica e shërbimeve Check up kryhen nga personeli shëndetësor publik pa pagesë. Qendrat e kujdesit parësor plotësojnë pyetësorin dhe kryejnë testet e kontrollit për pacientët, ndërsa kompania kryen vetëm analizat laboratorike. Për të gjitha periudhat koncesionare, të katër kontratat do të përfitojnë 45,4 miliardë lekë pa TVSH nga buxheti i shtetit, ndërsa investimet e parashikuara nuk janë më shumë se 4,3 miliardë lekë ose rreth 9% e fondeve të përfituara”, thuhet ndër të tjera raportin e “Together for Life”.