Qou vadis Bashkimi Evropian?

Kancelari i parë i Perandorisë gjermane, Bismarku, është shprehur njëherë, nëse një ditë do të ndodhë një luftë e madhe evropiane, atëherë ajo do të fillojë për shkak të ndonjë budallallëku në Ballkan! Për të ardhur keq, sepse jemi ne vetë, që ia kemi përhapur namin e keq vetes. Kjo tregon, që Ballkani është fuçi baruti, është një minë me sahat, që mund të shpërthejë në çdo moment, sepse gjaknxehtësia dhe irritimi janë karakteristikë e popujve ballkanas. A duhet të jenë pjesë e Evropës këto karakteristika tonat? Çfarë duhet bërë për të mos arritur deri në këtë pikë? Ne dhe Bashkimi Evropian? Nëpër kancelaritë evropiane përflitet, si mund ta bëjë BE-ja, kur që ajo vetë nuk është për vete në rregull, sepse brenda saj ekzistojnë një mal me probleme, për zgjidhjet e të cilave ajo nuk është në gjendje të japi, sepse ndasitë dhe hendeqet midis shteteve kryesore dhe atyre "të parëndësishme" janë të mëdha dhe të thella. Sigurisht përvojat evropiane të shekullit të nëntëmbëdhjetë dhe veçanërisht gjysmës së parë të shekullit të njëzetë kanë çimentuar themelet e BE-së së sotme. Mënyra evropiane e integrimit ka synuar gjithmonë, që lufta dhe gjenocidi të qëndronin sa më larg Evropës dhe evropianëve. Por kjo ishte e pamundur, sepse, sipas ekspertëve të marrëdhënieve ndërkombëtare, shtetet evropiane nuk arritën të përballonin triumfin e sistemeve totalitare të sundimit dhe katastrofën e Luftës së Dytë Botërore, sepse ata ishin kryesisht të përkushtuar ndaj parimit shkatërrues të konkurrencës shtetërore. Prandaj me patjetër nevojitet një kulturë bashkëpunimi dhe kompromisi në vend të shovinizmit nacionalist. Vërtet qeveritë evropiane janë përpjekur të realizojnë interesat e tyre falë projekteve integruese, por mentaliteti i tyre lidhur me integrimin evropian nuk ka ndryshuar fare. Ata e shikojnë këtë mentalitet si një mënyrë për një paqe të qëndrueshme, gjithmonë nëse është e mundur në Evropë. Për rreth 75 vitesh Evropa ka luftuar dhe ka krijuar vlerat e saj demokratike dhe liberale dhe të qëndrueshme njerëzore, sociale dhe shoqërore, të cilat BE-ja sot po përpiqet t`i mbrojë me forcë, që këto të mos cenohen dhe të mos degradojnë edhe në këtë periudhë tepër të vështirë, që po përjetoj Evropa dhe BE-ja jonë. Këto vlera universale po prishen dhe po degradojnë nga ekstremizmi i djathtë dhe i majtë dhe nga rrymat populiste dhe populizmi. Para shpërthimit të papritur të luftës në Ukrainë, Evropa dhe BE-ja krenohej me status qou-në e saj të deriatëhershme. Madje politikanët evropianë shpreheshin: “Ndërsa baballarët, gjyshërit dhe stërgjyshërit tanë ende shkuan në luftë, sot ne mund t'u besojmë fqinjëve tanë evropianë. Një luftë brenda BE-së është e paimagjinueshme, Europa Lindore dhe Perëndimore janë të bashkuara. Shtëpia e përbashkët e Evropës siguron paqen.” Po TANI? Ku janë këta politikanë shpresëdhënës? Mos u ka ngrirë shpresa për të ardhmen e BE-së? Patjetër sot situata në kontinentin tonë plak ka perceptuar jashtëzakonisht. Sigurisht, që shekulli i katastrofave të dy luftërave botërore, që burim kishin Evropën, ka mbaruar tashmë, por këto arritje dhe projekti evropian për sundimin e paqes mund të marrin të tatëpjetën, sepse midis shteteve evropiane ka hyrë krimbi i xhelozisë dhe inateve të vjetra. Mos po shemben ato vlera liberale dhe demokratike? Shpërthimi i luftës në Ukrainë po e kthen Evropën dhe BE-në në shekullin e kaluar, në një pikë kthese, sipas kancelarit gjerman Olaf Scholz, një "ditë e zezë për Evropën". Mos po rikthehet përsëri Lufta e Ftohtë? A po kthehet Ukraina në "Perden e Hekurt“ të Evropës"? Ka më shumë gjasa, që të vërtetohet kjo e fundit. Sipas mendimit tim, ashtu siç ndodhi në Berlinin e shekullit të kaluar, që u nda për gjysëm, ashtu mund të ndodhë edhe me Ukrainën e Zelenskit, që mund të ndahet në dy enklava, ukrainase dhe ajo ruse. Sigurisht lufta në Ukrainë është kthyer në një moment të vështirë për sigurinë në Evropë. Vetë Jens Stoltenberg, sekretari i përgjithshëm i NATO-s lidhur me këto momente, që po përjeton Evropa, BE-ja dhe bota në përgjithësi është shprehur, se, "Perëndimi e shikon agresionin e Rusisë si një sulm ndaj rregullave të rendit ndërkombëtar të pasluftës, një sulm ndaj demokracisë dhe lirisë". Deri tani BE-ja nuk e ka përballuar si duhet këtë rast precedent, sepse evropianët nuk po bien dakord, nuk kanë ende një mendje të përbashkët për shumë çështje shumë të ndjeshme dhe shumë delikate për konfliktin Ukrainë – Rusi. (Vijon numrin tjetër)