E frikshme/ “Arma për të hedhur në erë arritjen”, ja si ndikimi dhe ‘spicat’ e Rusisë mund të japin goditjen fatale marrëveshjes Kosovë-Serbi

 

Marrëveshja Serbi-Kosovë për zbatimin e marrëveshjes së asosacionit e mbështetur nga BE për normalizimin e lidhjeve, e arritur në takimin e Ohërit, ka sjell lëhtësira jo vetem për BE por edhe Brukselin dhe Washingtonin.

 

Megjithatë, pasja e një optimizmi shumë të madh do të ishte i papërshtatshme. Me miratimin e propozimit franko-gjerman, presidenti serb Aleksandër Vuçiç dhe kryeministri i Kosovës Albin Kurti, kanë pranuar në thelb një kornizë për dialogun midis 2 vendeve.

 

Që të ndodhë një ndryshim i vërtetë, do të duhet kohë dhe vullnet nga të dyja palët, dhe sigurisht edhe ndihmë (në formën e politikës së “karotës” dhe “shkopit”) nga evropianët por edhe amerikanët. Mosmarrëveshjet që kanë nga pas një histori urrejtje dhe konfrontimi të dhunshëm, si ai midis Kosovës dhe Serbisë, mund të zgjidhen rrallë me marrëveshje, dhe aq më pak kur ajo është imponuar nga lart.

Dy udhëheqësit mund të jenë shumë të vetëdijshëm për përfitimet gjeopolitike të shërimit të plagëve dhe mbi përfitimet që do të sillte një përparim i tillë për njerëzit e vendeve të tyre por edhe për qytetarët e Ballkanit në përgjithësi.

Megjithatë, ata duhet që më së pari të bindin bashkëkombasit e tyre mbi lëshimet e dhimbshme që do t’u duhet të bëjnë. Do të jetë shumë e vështirë të shesësh një “tradhti kombëtare” të këtyre përmasave, duke qenë se si Vuçiç po ashtu edhe Kurti e kanë ndërtuar karrierën e tyre politike mbi mosmarrëveshjet e vazhdueshme lidhur me këtë çështje.

Në Serbi, Aleksandër Vuçiçit do t’i duhet ta përdorë të gjithë karizmën e tij të padiskutueshme populiste për të parandaluar një valë të fortë të zemërimit popullor. Mos harroni se serbët dhe shqiptarët nuk nënshkruan një marrëveshje në Ohër. Vuçiç deklaroi se nuk mund të nënshkruajë një dokument ligjërisht të detyrueshëm sepse ai nuk e njeh Kosovën si shtet të pavarur.

 

Për rrjedhojë marrëveshjen nuk e nënshkroi as kryeministri i Kosovës Albin Kurti. Gjithsesi që të dy thanë se janë dakord me deklaratën e bërë nga shefi i politikës së jashtme të Bashkimit Evropian, Josep Borrell, mbi përmbajtjen e takimit. Prandaj samiti pati “tym të bardhë”.

Ndërkohë, në këtë diskutim nuk mund të lihet jashtë ekuacionit Rusia. Moska mund t’i kthejë gjërat përmbys duke përdorur në maksimum ndikimin e saj diplomatik tek Beogradi nëse do të mendojë se Serbia rrezikon të dalë jashtë sferës së saj të ndikimit për të kërkuar strehim gjeopolitik në Perëndim.

Shumica e popullsisë serbe (dhe sidomos pensionistët) janë pro-rusë, dhe kanalet e ndikimit rus, kryesisht Kisha Ortodokse, mbeten shumë të forta. Çështja është nëse Moska do të përpiqet që ta përdorë të gjithë këtë si një armë duke hedhur në erë të gjithë këtë arritje, nëse vëren se Vuçiç po largohet realisht nga sfera ruse e ndikimit. Në çdo rast, pajtimi do të jetë një rrugë e gjatë dhe e vështirë për serbët dhe shqiptarët.