Ja pse plani “franko-gjerman” nuk u mbyll me nënshkrim në Ohër, “karta” që do të përdorë BE për Kosovën dhe Serbinë për zbatimin e marrëveshjes është më e fortë se çdo certifikim e vulë

Marrëveshjet e arritura në Bruksel dhe Ohër mbetën të panënshkruara, por Bashkimi Evropian arriti të sigurojë zbatimin e tyre duke përfshirë të gjitha pikat e negociuara në procesin e negociatave të integrimit evropian të Beogradit dhe Prishtinës. A është një lëvizje e mirë apo e keqe dhe a mund të shërbejë si një argument mjaft i fortë që të dyja palët të ecin përpara? Ekspertët e intervistuar nga media serbe “Blic” thonë se është e mundur sepse politikanët do të shtyhen drejt përmbushjes nga motivimi dhe shansi për të “mburrur” për progres. Megjithatë, ata theksojnë gjithashtu se do të nevojitet një angazhim i fortë i BE-së dhe biseda shtesë për një shans më të sigurt për t'u bashkuar me "rrethin e të zgjedhurve". Disa ditë më parë, në Ohër u ra dakord për Aneksin e Marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, pas negociatave maratonë 12 orëshe mes presidentit serb Aleksandër Vuçiç dhe kryeministrit të Kosovës Albin Kurti në Ohër. Të dyja marrëveshjet janë të lidhura me një detaj të rëndësishëm: as në selinë e BE-së dhe as në Maqedoninë e Veriut nuk kanë vendosur nënshkrimet e tyre negociatorët kryesorë, me insistimin e Serbisë. Por, çdo gjë duhet zbatuar dhe “nuk ka vend për ankime ”, tha kreu i diplomacisë evropiane, Borrell, për të çimentuar planin e BE-së. Dhe kjo është një mënyrë e mirë, sipas drejtorit ekzekutiv të Cesid, Bojan Klaçar. “Edhe pse shumë mendojnë se marrëveshja është e butë, pa formulime dhe nënshkrime të ngurta, detyrimi për procesin e negociatave të BE-së është një veprim politikisht më i arsyeshëm dhe efektiv, sigurisht lloji më i fuqishëm i presionit: askush nuk mund të heqë dorë nga procesi i BE-së dhe të gjithë janë të motivuar. për të bërë përparim gjatë rrugës”, shkroi Klaçar në Tëitter.

Si do të zbatohet marrëveshja?

Ai më tej shpjegon për Blic se kjo është edhe mënyra më efektive për të siguruar zbatimin e marrëveshjes. “Në afat të mesëm, asnjë nga palët nuk do të heqë dorë nga integrimi evropian. Kjo është mirë, sepse politikanët në Kosovë dhe Serbi do të jenë të motivuar ta zbatojnë atë sepse njerëzit duan të jetojnë në atë standard, do të thotë një jetë më e mirë për të gjithë, dhe për këtë arsye ata mund të tregojnë në fushatat e tyre rezultatet e mira që kanë arritur gjatë rrugës”, shprehet Klaçar. Ai gjithashtu thotë se nuk është i sigurt se do të shmangen detyrimet. “Marrëveshja do të jetë nën vëzhgim, por edhe politikanët do të jenë të motivuar për ta zbatuar atë. Afatet do të ishin kundër-motivuese dhe kështu rritet motivimi që ata t'i përmbushin vetë masat, sepse do të thotë përparim në disa fusha”, thotë Klaçar.

Plani i BE

Analisti Igor Novakoviç thotë për Blic se lëvizja e BE-së nuk është befasuese dhe është jashtëzakonisht e logjikshme. “Gjithë kohës çështja e negociatave është çështje e BE-së dhe nuk del nga logjika ekzistuese. Kjo është vetëm një rrugë e shkelur mirë, dhe supozohet se të dyja palët kanë ambicie për të shkuar në atë drejtim dhe se kjo është gjëja themelore që do t'i inkurajojë ata të jenë më të fokusuar në arritjen e normalizimit dhe në bashkëpunimin e ndërsjellë”, shprehet Novakoviç. Megjithatë, ai thotë se vetëm kjo nuk do të mjaftojë.  Siç e pamë, pa një angazhim më të fortë nga BE-ja, d.m.th. karrem i dobët, por mund të jetë një shkop i rëndësishëm për të dyja palët”, tha Novakoviç.

Çfarë u ra dakord?

Propozimi evropian do të bëhet pjesë e kapitullit 35, i cili ka të bëjë me procesin e negociatave me Prishtinën dhe përmban standarde që monitorojnë zbatimin e marrëveshjes në kuadër të dialogut. Ndër 12 pikat, më e rëndësishmja për Serbinë është numri 5, që i referohet formimit të Bashkësisë së Komunave Serbe. Me të, Kosova u zotua që menjëherë të fillojë negociatat për JSO-në dhe garancitë për sigurimin e nivelit të duhur të vetëqeverisjes për komunitetin serb, në përputhje, siç thuhet, me marrëveshjet e mëparshme relevante të përcaktuara nga ndërmjetësi i BE-së. Në listë përfshihet edhe pranimi i Deklaratës për Personat e Zhdukur, si dhe një konferencë e donatorëve brenda 150 ditëve me qëllim të krijimit të pakos së ndihmës investuese dhe financiare për Kosovën dhe Serbinë.