Ja si kancelari gjerman po ringjall idenë e harruar të presidentit francez që mund të lërë Ballkanin Perëndimor për një kohë shumë të gjatë jashtë BE, mediat serbe “zbërthejnë” reformën Scholz-Macron

Pikërisht kur u mendua se kërkesa për reformën e brendshme të Bashkimit Evropian, për të cilën këmbënguli presidenti francez Emmanuel Macron dhe që shumë besojnë se do të ngadalësonte zgjerimin, ajo ide trokiti sërish në derën e Brukselit. Këtë herë e tha përfaqësuesi i vendit më të fuqishëm në BE, kancelari gjerman Olaf Scholz. Mediat serbe shprehen se reagimi i tij ngre një ortek pyetjesh pasi kjo gjë transmetohet për rajonin, si një qëndrim edhe më i gjatë në dhomën e pritjes së BE-së. “Gjithçka varet nga mënyra se si Brukseli do t'i rregullojë prioritetet e tij”, thonë bashkëbiseduesit e medias serbe Blic, por tërheqin vëmendjen se Amerika mund të ndërhyjë edhe në këtë temë dhe ta shtyjë rajonin drejt BE.

Anëtarësimi në BE

Grupi i përzgjedhur aktualisht ka 27 anëtarë dhe gjashtë vende të Ballkanit Perëndimor, si dhe Ukraina dhe Moldavia, duan të jenë pjesë e tij. Vendimet brenda sistemit merren unanimisht, gjë që u jep të gjithë anëtarëve forcë të barabartë, por ngadalëson shumë procesin e zgjidhjes së çështjeve të rëndësishme siç është politika e jashtme, sepse anëtarët shumë shpesh udhëhiqen nga arsyet e brendshme në gjykimet e tyre. Nëse rrethi do të zgjerohej, ato mangësi do të bëheshin edhe më të dukshme dhe të gjitha grackat i kujtoi edhe kancelari gjerman, i cili tha se para zgjerimit të BE-së në vendet e Ballkanit Perëndimor, të cilat sipas tij kanë qenë në pritje të pranimit për më shumë se 20 vjet, si dhe pranimi i Ukrainës dhe Moldavisë, vetë BE-ja duhet të reformohet. BE-ja, e cila do të zgjerohet në 30 ose 36 anëtarë, do të duhet të përmirësojë strukturat vendimmarrëse që të mund të veprojë. Aty ku sot kërkohet pëlqimi i të gjitha shteteve anëtare, rritet rreziku që me çdo shtet të ri anëtar të pranuar, një vend i vetëm mund të vërë veton ndaj miratimit të vendimeve”, tha Scholz.

Gjermania ka një plan?

Ndonëse fjalimi u mbajt disa muaj më parë, është tregues se ai u publikua vetëm dy ditë më parë, gjë që mund të nënkuptojë se në periudhën e ardhshme, para fillimit të negociatave të para-anëtarësimit, Gjermania do të kërkojë të intensifikojë dialogun me tjetrin. Shtetet anëtare të BE-së me qëllim heqjen e vetos për vendimet që lidhen me politikën e jashtme. Një hyrje e mundshme në procesin e reformave të brendshme vë menjëherë alarmin se procesi i zgjerimit do të shkurtohej. A është kështu apo BE-ja, e mësuar nga përvoja me Ukrainën dhe e shtyrë nga dëshira për ta distancuar rajonin sa më shumë nga Rusia dhe për ta bërë atë më të qëndrueshme, mund t'i japë përparësi zgjerimit? Shembulli i hyrjes së Bullgarisë dhe Rumanisë në BE, si dhe marrja e statusit të Ukrainës dhe Moldavisë, tregoi se procesi i zgjerimit varet para së gjithash nga vullneti politik, e më pas nga kushtet formale. Pikërisht për këtë, drejtori i fondit Isac, Igor Novakoviç, thotë se nëse ka nevojë për politikën e jashtme, vendet që janë më të zëshmit kundër zgjerimit do të dorëzohen.

Faktori surprizë, SHBA?

Në mediat serbe shkruhet se ndikimi i SHBA-së në agjendën e zgjerimit nuk duhet të nënvlerësohet. “Procesi i zgjerimit është i rëndë dhe është thelbësore për ne që të parandalojmë disa vende që të na bllokojnë, siç po bën Bullgaria ndaj Maqedonisë së Veriut. Besoj se të dy proceset mund të ecin njëkohësisht, por pyetja është edhe se si do të vendosen prioritetet brenda BE-së. Nëse gjërat rregullohen, reforma dhe zgjerimi mund të vihen në të njëjtin nivel” përfundon Novakoviç. Në fund të dhjetorit 2009, Serbia paraqiti një kërkesë për anëtarësim. Në mars 2012 morëm statusin e vendit kandidat dhe hapëm dy kapitujt e parë në dhjetor 2015. Që atëherë e deri më sot, data e pranimit po rrëshqet vazhdimisht, dhe e fundit në lojë ishte viti 2025, por më pas në qershor, kryeministri grek Kyriakos Mitsotakis tha se viti 2033 është "një datë realiste, por optimiste për vendet e Ballkanit Perëndimor që të hyjë në Bashkimin Evropian”. Vendet më të fuqishme të BE-së, si Franca, e kundërshtuan zgjerimin deri në zgjidhjen e problemeve të brendshme të BE-së dhe më pas në maj 2022 u vu në lojë ideja e një komuniteti politik evropian, i cili, siç u shpjegua, do t'i shërbente për hyrje më të shpejtë në BE.