Serbët i kthejnë krahët presidentit Vuçiç, nuk duan luftë me Kosovën, Beogradi i terrorizuar nga forcat e NATO në Veri, Prishtina “vija e kuqe” e SHBA

NATO ka blinduar Kosovën pas trazirave në Veri. Dhuna shpërtheu pasi autoritetet e Kosovës emëruan kryebashkiakë shqiptarë etnikë në pozita në komunat veriore, të cilët u zgjodhën me një pjesëmarrje prej vetëm 3.5 përqind, pasi shumica e serbëve të rajonit bojkotuan zgjedhjet lokale. Duket se një konflikt do të ishte një skenar i mundshëm nëse do të krijohej mundësia, por hulumtimet kanë treguar se shumica e qytetarëve serbë nuk janë pro. Pra qytetarët në Beograd do të tradhtonin Vuçiçin nëse hapte një luftë me Prishtinën. Media serbe “Danas” shkruan se rezultatet dolën nga anketa e realizuar nga Demostat nga data 24 prill deri më 4 maj dhe në të kanë marrë pjesë 1600 persona. Rezultatet treguan se 11 për qind e të anketuarve do të luftonin për Kosovën, ndërsa 65 për qind e tyre janë kundër çdo konflikti në Kosovë apo kundër forcave ndërkombëtare në Kosovë. 22 për qind e të anketuarve e shohin Rusinë si përkrahëse të Serbisë dhe 20 për qind e tyre e konsiderojnë Bashkimin Evropian si përkrahës. Kur bëhet fjalë për marrëdhëniet me Lindjen dhe Perëndimin, 30 për qind e të anketuarve janë në favor të Rusisë dhe Kinës, dhe 35 për qind e tyre janë në favor të BE-së, SHBA-së dhe vendeve skandinave. Kur bëhet fjalë për anëtarësimin në Bashkimin Evropian, 33 për qind e të anketuarve janë pro dhe po aq janë kundër.

Ballkani si fuçi baruti

Së pari, BE-ja përpiqet të normalizojë marrëdhëniet midis vendeve të Ballkanit për të krijuar një fqinjësi të sigurt, sidomos duke patur parasysh vitin 1999 dhe luftën në Kosovë. Jo më kot Ballkani, që nga Lufta e Parë Botërore, është konsideruar si “fuçia shekullore evropiane e barutit”. Ligji për vendosjen e targave, u bë “kokë” turku për  përshkallëzimin  e tensionet në kufi. Vera e nxehtë ballkanike kulmoi me vendimin zyrtar të Grupeve Serbe për t'u  larguar nga institucionet e veriut të Kosovës në nëntor 2022. Një përshkallëzim i tillë, paralajmëroi Evropën se si konfliktet e zgjatura me intensitet të ulët mund të shndërrohen papritur në luftëra të hapura. Sigurisht e shtyn Brukselin që në mënyrë alarmante të avokojë për një normalizim të marrëdhënieve midis Beogradit dhe Prishtinës.

Kosova “vija e kuqe” e NATO dhe SHBA

Qytetarët serbë nuk e duan një konflikt me Kosovën pasi në fund e dinë rezultatin katastrofik që i pret. Kosova është “vija e kuqe” e NATO dhe SHBA.  Kufijtë e Kosovës janë të NATO-s. Ushtria serbe duhet të marrë leje edhe kur afrohet 20 kilometra. Prandaj i duan trazirat e brendshme që të justifikojnë një ndërhyrje. Në rast se guxojnë që të hyjnë, NATO ka të drejtën ta bombardojë si në ’99 në Beograd.” Gjithashtu, zgjerimi i BE-së është pjesë e identitetit të saj thelbësor dhe nuk e kursen rastin e Kosovës. Nga ana e saj, Kosova e ka treguar haptazi synimin e saj për t'u bërë një lojtar aktiv në Evropë, nga kandidatura për  anëtarësim  në BE, deri te mundësia e hyrjes në Këshillin e Evropës.  Në këtë linjë, e  ardhmja e re për Kosovën përputhet me një ulje të tensionit brenda institucioneve të BE-së lidhur me marrëdhëniet e BE-së me vendin. Pavarësisht këmbënguljes së një blloku armiqësor të shteteve anëtare, Spanja, Greqia, Qiproja, Rumania dhe Sllovakia, në prill, BE liberalizoi vizat për qytetarët kosovarë. Si përfundim, hapja e Brukselit ndaj një riformulimi të Shengenit në vitin 2024 tregon thelbin e Fuqisë Normative të Institucioneve Evropiane, në mënyrë që Prishtina të jetë një partner i ri në Ballkan.

Plani i Perëndimit për Kosovën dhe Serbinë

Pas më shumë se një dekade bisedimesh dhe marrëveshjesh, Kosova dhe Serbia janë “rikthyer në lojë” me një plan të ri diplomatik të hartuar bashkë me SHBA e BE-në. Tensionet janë rritur vazhdimisht gjatë muajit të kaluar dhe përfshirja e BE-së në procesin e normalizimit është më e ndërlikuar se kurrë. Ishte 18 mars kur, pas dymbëdhjetë orësh negociatash në Ohër, Përfaqësuesi i Lartë i BE-së Josep Borrell  njoftoi  se Serbia dhe Kosova kishin arritur një marrëveshje mbi zbatimin e planit të normalizimit të mbështetur nga BE. Pakti përfaqëson momentin e ri historik për një proces që ka zgjatur për më shumë se një dekadë. Gjatë 12 viteve të fundit, ka pasur shumë përpjekje për marrëveshje. Një nga më të rëndësishmet ishte Marrëveshja e Brukselit  në 2013. Tani, dhjetë vjet më vonë, ky pakt i ri, mund të ndryshojë lojën.