Vuçiç do të njohë Kosovën e pavarur, ja si BE dhe SHBA do të zgjidhin përfundimisht konfliktin mes Kosovës dhe Serbisë në Ohër

Në shkurt, sipas BE-së, Beogradi dhe Prishtina pranuan një propozim kompromisi për të cilin Brukseli dhe Uashingtoni po punonin prej muajsh. Gazetari gjerman Thomas Bry analizon nëse kjo është një rrugë drejt një zgjidhjeje apo një dështim i ri. Presidenti rus Vladimir Putin e ka përdorur gjithmonë mosmarrëveshjen e vazhdueshme midis Serbisë dhe ish-krahinës së saj të Kosovës si model për sulmet e tij ndaj Ukrainës. Perëndimi, thotë ai, e ka lejuar Kosovën, e cila ndërkohë është pothuajse ekskluzivisht e banuar nga shqiptarët të shkëputet nga Serbia. Kjo është arsyeja pse ai tani duhet të lejojë Rusinë të kthejë zonat që historikisht i përkasin asaj, si Krimea ose Ukraina lindore, thotë Putin. Kjo është arsyeja pse Perëndimi tani po nxiton që përfundimisht, pas disa dekadash, të zgjidhë konfliktin e Kosovës, në mënyrë që sundimtari i Kremlinit t'i largojë argumentin e pretenduar nga duart e tij. Rezultati i përpjekjeve perëndimore ishte propozimi i kompromisit gjermano-francez i nëntorit 2022, i cili u publikua si qëndrim i BE-së në fund të shkurtit 2023. Dispozitat më të rëndësishme të atij dokumenti njëmbëdhjetë pikash janë: të dyja palët njohin reciprokisht dokumentet dhe simbolet kombëtare të palës tjetër. Serbia heq dorë nga bllokada e anëtarësimit të Kosovës në organizatat ndërkombëtare, përfshirë Kombet e Bashkuara. Kosova mundëson krijimin e një "bashkësie të komunave" të diskutueshme dhjetëvjeçare për pakicën serbe dhe garanton mbrojtjen e veçantë të kishave dhe manastireve të shumta ortodokse serbe mesjetare në territorin e saj. Shtetet e Bashkuara gjithashtu e mbështesin atë plan. Diplomatët kryesorë nga Brukseli dhe Uashingtoni kanë bërë pelegrinazhe në kryeqytetet Beograd dhe Prishtinë prej javësh për të inkurajuar Serbinë dhe Kosovën që të pranojnë këto propozime. Dhe nëse duhen besuar mediat e këtyre dy vendeve të Ballkanit Perëndimor, të dërguarit perëndimorë kanë kërcënuar me izolim politik dhe ekonomik nëse propozimi i tyre i fundit refuzohet sërish, siç ka ndodhur shpesh në të kaluarën.

Përparimi i Borrelit

Ngjarja kryesore u zhvillua më 27 shkurt 2023 në Bruksel: Presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç dhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, u ulën në të njëjtën tryezë, të moderuar nga ndërmjetësuesit e BE-së. Në fund, përfaqësuesi i lartë i BE-së për politikën e jashtme, Josep Borrell, bëri të ditur një përparim: që të dyja palët e pranuan propozimin e BE-së. Me këtë u hap dera për një zgjidhje përfundimtare të atij konflikti të përhershëm evropian, tha Borrel. Por pas kthimit nga Brukseli në Beograd dhe Prishtinë, asgjë nuk mund të dëgjohej për premtimet e supozuara në selinë e BE-së. Serbia nuk do ta lejojë kurrë anëtarësimin e Kosovës në OKB, garantoi presidenti Vuçiç. Nga ana tjetër kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, u betua në Kuvendin e Prishtinës se nuk bëhet fjalë për themelimin e Bashkësisë së komunave serbe me autonomi dhe vetëqeverisje, si dhe mbrojtje të veçantë të pasurisë kulturore serbe. Sjellja e Kurtit dhe Vuçiçit nuk është as e papritur dhe as befasuese, sepse kur është fjala për problemin e Kosovës, Prishtina dhe Beogradi marrin qëndrime që nuk mund të pajtohen në asnjë mënyrë.

Finalja në Ohër

Me ndërmjetësimin e BE-së, Vuçiç dhe Kurti do të takohen sërish më 18 mars në Ohër të Maqedonisë së Veriut. Atëherë të dyja palët do të duhet të deklarojnë qartë nëse janë gati të braktisin qëndrimet e tyre aktuale, siç pretendon Brukseli. Vuçiç, do të duhet të japë dritën jeshile për anëtarësimin e Kosovës në të gjitha organizatat ndërkombëtare, e megjithatë pengojnë anëtarësimin e Prishtinës në Kombet e Bashkuara. Kurti do të duhej të mundësonte krijimin e Bashkësisë së Komunave Serbe, ndonëse është kundër çdo forme institucionale dhe territoriale të atij komuniteti dhe dëshiron ta kufizojë mbrojtjen e pakicave në mbrojtjen e individëve. E sa i përket mbrojtjes së veçantë të manastireve dhe kishave serbe, opozita kosovare tashmë me sarkazëm po thotë se në të ardhmen do të duhet të tregosh pasaportën për të vizituar monumentet e kulturës. Duke pasur parasysh një situatë të tillë, është e qartë se do të kërkohet aftësi e madhe diplomatike për të bashkuar të papajtueshmet.