Marsela Shytia
Heqja e paragrafit për Malin e Zi nga deklarata e Këshillit Evropian, edhe pse ishte e parashikuar, dhe anulimi i vizitës së Presidentit të Këshillit Evropian Charles Michel në Podgoricë janë dy akte të dukshme me të cilat Bashkimi Evropian dërgoi mesazh se nuk po e pret aq mirë miratimin e Rezolutës për Jasenovacin në Parlamentin e Malit të Zi. Ngjashëm me Kroacinë, BE-ja nuk i vë në dyshim krimet e kryera në Jasenovac, por ata e shohin momentin që u zgjodh, mënyrën se si u përfshi në rendin e ditës dhe u votua, dhe retorikën që u përdor gjatë debatit si dëshmi se bëhet fjalë për një histori më të gjerë dhe politizim që do të ndikojë në marrëdhëniet mes Malit të Zi dhe Kroacisë. Bashkimi Evropian priste që pas miratimit të Raportit për përmbushjen e kritereve kalimtare për kapitujt 23 dhe 24, që për Malin e Zi është hapi më i rëndësishëm në procesin e negociatave me BE-në në katër vitet e fundit, autoritetet e vendit do ta përdorin këtë. moment për t’u mobilizuar për të përshpejtuar rrugën drejt integrimit evropian. Prandaj u vjen keq që gjithçka u kthye në diskutimin për Jasenovacin, me sa duket nën presionin e Beogradit, Kishës Ortodokse Serbe dhe forcave pro-serbe dhe proruse në Mal të Zi, të cilat errësuan suksesin e madh të vendit në rrugën drejt BE-së.
Një truk politik
Mali i Zi vendosi që Rezolutën për Jasenovacin ta vendosë në rend dite në Kuvend vetëm pas mbajtjes së konferencës ndërqeveritare me BE-në, çka shton edhe më shumë dyshimet se bëhet fjalë për një truk politik nga ana e qeverisë. Kjo është arsyeja pse fjalia për Malin e Zi u hoq fillimisht nga draft-konkluzionet nga samiti i BE-së të enjten. Jutarnji list kishte një pasqyrë të atij drafti dhe në të u propozua formulimi i mëposhtëm: “Këshilli Evropian mirëpret mbajtjen e konferencës së fundit ndërqeveritare me Malin e Zi dhe thekson progresin që ka arritur Mali i Zi në procesin e anëtarësimit”. Edhe pse duket si një fjali e thjeshtë, ky duhet të ishte një mesazh i fortë inkurajimi sepse do të kishte ardhur nga një nivel më i lartë, nga krerët e shteteve apo qeverive të BE-së. Megjithatë, për shkak të dijes se votimi për Rezolutën për Jasenovacin ishte në rend dite dhe informacioni se shumica qeverisëse siguroi një numër të mjaftueshëm votash për miratim, BE-ja vendosi ta heqë atë fjali për Malin e Zi.
Anulimi i vizitës së Michel
Një tjetër mesazh nga Bashkimi Evropian ishte anulimi i vizitës së Charles Michel në Podgoricë. Edhe pse ka spekulime të ndryshme në media, BE-ja ka konfirmuar për Jutarnji list se nuk ka dyshime dhe vizita është anuluar pikërisht për shkak të ngjarjeve në Kuvendin e Podgoricës të premten. Këto burime thanë se Michel e shtyu vizitën në Mal të Zi të planifikuar për 2 dhe 3 korrik, “për të siguruar bisedime të suksesshme me bashkëbiseduesit kryesorë në vend, të cilat nuk duhet të errësohen nga ngjarjet e fundit”. Sipas planit fillestar, ai duhej të kishte takime në Podgoricë me presidentin e vendit, Jakov Milatoviç, me kryeministrin Milojko Spajiç dhe me kryetarin e Kuvendit Andrija Mandiç dhe të mbante një fjalim para përfaqësuesve të Kuvendit të Malit të Zi..
Brukseli në gatishmëri
Që nga ndryshimi i qeverisë në Mal të Zi, BE-ja ka qenë vazhdimisht në gatishmëri dhe ka monitoruar me kujdes sjelljen e qeverisë së re, duke e ditur se disa nga politikanët e koalicionit qeverisës gjatë fushatës kanë ndjekur politika pro-ruse dhe kanë qenë të ndikuar nga Beogradi. Nga e premtja, gjërat filluan të ndryshojnë dhe tani, thonë disa diplomatë të BE-së, numri i atyre që mendojnë se ndikimi i Serbisë në Mal të Zi është “më i madh se sa besohet” po rritet. Shqetësimi në BE është edhe për shkak të paralajmërimit se në Mal të Zi do të mbahet Parlamenti serb, ku do të jenë mysafirë nga Serbia dhe entiteti Republika Srpska, dhe kjo në kohën kur po festohet përvjetori i gjenocidit në Srebrenicë. “Ky është padyshim një moment i ri në marrëdhëniet tona me Malin e Zi dhe shpresojmë që arsyeja të mbizotërojë dhe se vendi do të vazhdojë rrugën e tij drejt BE-së. Veprimet që kemi parë ditët e fundit janë duke mos shkuar në drejtimin e duhur”, tha një zyrtar i BE-së.