Marrëveshja mes Beogradit dhe Prishtinës për riregjistrimin e automjeteve me targa “KM”, e cila u mirëprit me lehtësim, solli edhe një moment që askush nuk e priste, njoftimin e përditësimit të kapitullit 35 në kuadër të negociatave të Serbisë me Bashkimi Evropian (BE). Edhe pse i fundit, ky kapitull konsiderohet më i ndjeshmi dhe më i rëndësishmi sepse ka të bëjë me normalizimin e marrëdhënieve me Prishtinën dhe në të ardhmen, sipas disa interpretimeve, në radhët e saj mund të inkorporohet edhe një propozim franko-gjerman për zgjidhjen e nyjës së Kosovës. Analistë e ekspertë në Serbi besojnë se do të nënkuptojë fundin e Marrëveshja e Brukselit, ndërsa të tjerë besojnë se është koha për ato hapa sepse shumë gjëra kanë ndodhur që nga hapja e kapitullit. Ndryshimet në kapitullin 35 u njoftuan nga shefi i diplomacisë së Bashkimit Evropian, Borrell, më 23 nëntor, pas arritjes së marrëveshjes ndërmjet Serbisë dhe Kosovës për targat. “Do t’i ftoj palët në ditët në vijim të diskutojnë hapat e ardhshëm, të prezantojnë rezultatet e Grupit të ardhshëm Special për normalizimin me Kosovën dhe përditësimin e radhës të kapitullit 35 për Serbinë”, tha Borrell.
Plani franko-gjerman pjesë e kapitullit 35
Mund të nënkuptojë përfshirjen e propozimit franko-gjerman, i cili kështu do të bëhet propozim zyrtar evropian, thotë Suzana Grubjeshiç nga Qendra për Politikë të Jashtme. “Përfshirja e propozimit franko-gjerman do të nënkuptonte edhe fundin formal të vlefshmërisë së Marrëveshjes së Brukselit, e cila mundësoi hapjen e negociatave të anëtarësimit me BE-në dhe e cila pas gati 10 vitesh mbeti e paplotësuar në pjesën e saj kryesore , ZSO nuk është formuar deri më sot”, tha Grubjeshiç për RSE. Kopja zyrtare e atij plani nuk është publikuar deri më tani, por të gjitha informacionet për përmbajtjen e tij përfundojnë në faktin se, siç konfirmoi presidenti Vuçiç, ai i ofron Kosovës hyrjen në OKB dhe Serbisë një rrugë të përshpejtuar drejt BE-së dhe burime të konsiderueshme financiare.
Nëse ai plan përfundon në kapitullin 35 , çfarë i sjell ai Serbisë?
Koordinatori i Grupit Punues të Konventës Kombëtare të BE-së për kapitullin 35, Dragisha Mijaçiq, thotë për Blic se ka shumë për të bërë para ndryshimeve të paralajmëruara. “Së pari, dua të përmend se kapitulli 35 është një dokument që paraqet qëndrimin e përbashkët të anëtarëve të Bashkimit Evropian, duke përfshirë edhe ato që nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës. Nuk është e lehtë të përpilohet një qëndrim i përbashkët në një periudhë të shkurtër kohore, duhet të harmonizohen shumë qëndrime, kështu që nuk mund të presim një ndryshim të shpejtë në këtë kapitull të negociatave”, thekson Mijaçiç. “Nëse ndryshimin e kapitullit 35 e lidhim me planin Scholz-Macron (plani franko-gjerman apo evropian), më shumë jam i mendimit se ky ndryshim do të ndodhë pas miratimit të mundshëm të atij plani nga palët negociuese, në radhë të parë nga Serbia nga sa mund të presim gjatë negociatave. Sigurisht që besoj se versioni i ri i kapitullit 35 do t’i referohet marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën dhe obligimeve që Serbia do të marrë me nënshkrimin e një marrëveshjeje të tillë”, thekson ai. Serbia, shton ai, nuk mund të përparojë drejt anëtarësimit në BE pa përmbushur dispozitat e kapitullit 35 dhe ai kapitull paraqet shkallën e përmbushjes së detyrimeve që dalin nga dialogu i Brukselit dhe marrëveshja e normalizimit.
“Prandaj, obligimet e Serbisë janë të qarta dhe nuk duhet të shihen si fitim apo humbje, por si një hap drejt përmbushjes së dispozitave të nënshkruara dhe afrimit me anëtarësimin në BE”, përfundon Mijaçiç.
Çfarë përmban kapitulli 35?
Kapitulli 35 titullohet “Çështje të tjera” dhe synon të trajtojë çështje që nuk mund të klasifikohen në një nga fushat e trashëgimisë ligjore të BE-së. Përmes tij Serbia i zgjidh marrëdhëniet e saj me Kosovën dhe përmban një mekanizëm për monitorimin e zbatimit të marrëveshjeve të arritura në kuadër të dialogut ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës. Çështja e Kosovës është status neutral në të dhe thuhet se po punohet për “normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës”. Ajo u hap më 14 dhjetor 2015.