Përpjekja e fundit e presidentit të Kinës Xi Jinping për të ndalur përkeqësimin e marrëdhënieve me SHBA-në në San Francisko dhe në këtë mënyrë të ndihmojë ekonominë e tij gjithnjë në rënie u lavdërua gjerësisht nga shtypi financiar, i cili vuri në dukje ovacionet e vazhdueshme që elitat e biznesit amerikan i bënë atij në San. Francisco, pasi u tha se Kina është një “treg i madh” dhe një “partner e mik” i gatshëm i SHBA-së.
Ndërsa Shtëpia e Bardhë lexoi takimin midis Presidentit Joe Biden dhe Xi Jinping në margjinat e Samitit të APEC-it ishte mjaft i kujdesshëm në ton, duke vënë në dukje tensionin midis “bashkëpunimit të mundshëm” dhe “zonave të ndryshimit”, ndjenja e përgjithshme në SHBA është ende një shqetësim i thellë për ambiciet kineze në të gjithë rajonin dhe mbi ishullin-kombin e Tajvanit, i vendosur për të mbajtur zgjedhjet në fillim të janarit. Dhe Amerika dhe aleatët e saj kanë çdo arsye për t’u shqetësuar.
Me gjithë vërshimin e hapave të vegjël të ndërmarrë nga Xi në të ashtuquajturën “shkrirje”, goditjen ndaj kimikateve pararendëse të fentanilit, inkurajimin e investimeve të huaja në Kinë dhe rivendosjen e lidhjeve ushtarake SHBA-Kinë, Xi ka bërë “përtëritjen e kombit kinez”.
Në një fjalim dhënë Partisë dhe kombit në vitin 2021, Xi tha se “zgjidhja e çështjes së Tajvanit dhe realizimi i ribashkimit të plotë të Kinës është një mision historik dhe një angazhim i palëkundur i Partisë Komuniste të Kinës”. Ai ka shpenzuar miliarda për ushtrinë kineze, duke u përpjekur të krijojë aftësinë për të marrë kombin ishull me forcë nëse është e nevojshme. Buxheti i këtij viti (2023) është më shumë se dyfishi i buxhetit të 10 viteve më parë.
Elitat e biznesit që darkuan me liderin kinez, pa dyshim, ishin të pavëmendshëm ndaj avionëve dhe helikopterëve kinezë J-10 dhe J-16 që operonin në Tajvanin qendror dhe në jugperëndim të ishullit, duke kaluar sipas dëshirës vijën mesatare të ngushticës së Tajvanit. Diçka e tillë, dikur ishte një pengesë jozyrtare mes dy palëve dhe shtynte forcat tajvaneze të përgjigjeshin. Duke monitoruar këto manovra, ushtria e Tajvanit vuri në dukje rritjen e aktiviteteve si këtë vit në vit që kur Xi erdhi në pushtet. Ndërsa ato elita amerikane i dhanë duartrokitje të vazhdueshme Xi-t, presidenti i Tajvanit Tsai Ing-wen tha se vendi u përball me “kërcënim ushtarak në rritje, fushata të zonës gri, sulme kibernetike dhe manipulim informacioni”, ndërsa përgatitej për zgjedhjet e tij.
Zgjedhjet, të vendosura për në 13 janar, premtojnë të ndezin një paqe tashmë të brishtë, pasi Partia Demokratike Progresive (DPP) në pushtet, e përbuzur në Pekin si separatistë, duket gjithnjë e më shumë e mundshme për të arritur fitime kundër partive opozitare që nuk kanë arritur të bashkohen së bashku, për të krijuar një aleancë pro Kinës, siç pritej. Presidentja Tsai Ing-wen – e ndaluar të kandidojë përsëri – është gjithnjë e më pak e rëndësishme pasi zëvendëspresidenti i saj Lai Ching-te e çon përpara ofertën presidenciale të DPP-së si kandidaturën e saj për vitin 2024.
Ndërsa ai tashmë është zotuar të ruajë “paqen në ngushticat e Tajvanit” dhe të vazhdojë qasjen e kujdesshme të Tsai ndaj marrëdhënieve tajvanezo-kineze, Lai Ching-Te e përshkroi veten si një “punëtor pragmatik për pavarësinë e Tajvanit” gushtin e kaluar. Zgjedhja e tij e kandidatit, Bi-khim Hsiao – deri vonë i dërguari kryesor i Tajvanit në Uashington dhe i njohur gjithashtu për qëndrimin e saj pro-pavarësisë është një veprim jashtëzakonisht i aftë, që synon të mbajë Shtetet e Bashkuara pranë Tajvanit gjatë viteve të ardhshme.
Për Pekinin, bileta e DPP është një fatkeqësi. Një zëdhënës i kontinentit ka paralajmëruar se çdo lëvizje drejt “pavarësisë së Tajvanit” do të nënkuptonte luftë.
Ndërkohë që SHBA ka mbajtur prej kohësh një pozicion “paqartësie strategjike”, pasiguri nëse do të mbronte Tajvanin në një luftë me Kinën – është bërë një shenjë dalluese e presidencës së Joe Biden se Shtetet e Bashkuara nuk do të qëndronin duarkryq dhe nuk do të lejonin asnjë përpjekje për të përdorur forcën ushtarake nga Pekini kundër Tajvanit. Famshëm, ai e tha këtë hapur në tetor 2021, viti kur Rusia pushtoi Ukrainën. Kjo mbështetje për Tajvanin ndahet në të dy anët e Dhomës së Kongresit, ku vitet e fundit ka pasur një rritje të ligjvënësve amerikanë që vizitojnë dhe premtojnë mbështetjen e tyre për ishullin demokratik.
Ka gjithashtu një rritje në faturat ose projektligjet që përmendin Tajvanin, shumë prej të cilëve në mënyrë eksplicite janë në anën e ishullit, si Akti i Paqes përmes Forcës së Tajvanit, Aktit të Qëndrimit me Tajvanin, Aktit të Mbrojtjes dhe Rezistencës Kombëtare të Tajvanit, Mbrojtjes së Demokracisë së Tajvanit. Akti i Huadhënies dhe Akti i Parandalimit të Pushtimit të Tajvanit, që të gjitha u parashtruan në vitin 2023. Suksesi i administratës së Biden në transferimin e Tajvanit në programin e saj të financimit të huaj ushtarak, normalisht i rezervuar për vendet sovrane, ka rritur tashmë aftësinë e SHBA-së për të ndihmuar tajvanezët që të mbrohen.
Pra, ndërsa elitat e biznesit amerikan në Hotelin San Francisco Hyatt e fantazuan veten si paqebërës për fitim, duke duartrokitur një udhëheqës që OKB-ja ka thënë se është përgjegjës për “shkeljet serioze të të drejtave të njeriut”, përpjekjet e tyre janë të parëndësishme nëse ka paqe apo lufta në Indo-Paqësorin midis fuqive më të mëdha dhe të dyta më të mëdha në botë. Fakti është se faktori vendimtar nëse ka luftë në ngushticën e Tajvanit mund të zbresë në mënyrën se si janë luftuar, fituar dhe humbur zgjedhjet në Tajvan. Dhe kjo duhet të na bëjë të gjithëve shumë të vëmendshëm.